Ringkasan
- Merokok berkait rapat dengan kanser paru-paru, penyakit jantung dan strok, dan menjejaskan keadaan kronik seperti hipertensi dan diabetes.
- Faedah berhenti merokok termasuk tekanan darah dan degupan jantung kembali normal dalam masa 20 minit, kulit dan gigi yang lebih sihat, dan paru-paru boleh pulih lebih 20 tahun.
- Asap rokok memberi kesan negatif terhadap penampilan, kesihatan kanak-kanak, risiko kanser, dan menyebabkan ketagihan nikotin.
- Kanak-kanak dalam keluarga perokok berisiko mencuba rokok.
- Pendedahan kepada asap rokok dikaitkan dengan masalah kesihatan dan sosial yang serius.
- Bergantung pada bantuan perubatan dan sokongan psikologi adalah perlu untuk mengatasi penarikan nikotin.
- Apl dan kumpulan sokongan boleh membantu individu berhenti merokok.
- Berhenti merokok boleh meningkatkan kesihatan perokok dan orang sekeliling, melindungi kanak-kanak daripada merokok awal, dan menjimatkan perbelanjaan.
Tahukah anda setiap batang rokok yang anda hisap boleh membawa pelbagai penyakit kepada anda?
Bukan sahaja kanser, malah penyakit jantung dan banyak lagi. Tetapi, jangan risau!
Artikel ini mengandungi bahan yang anda perlukan untuk mula berhenti merokok. Kami akan meneroka semua faedah yang anda boleh dapat jika anda berhenti merokok.
Marilah kita semua cekap menggunakan alat digital yang tersedia untuk badan yang lebih sihat dan bebas asap rokok! Adakah anda bersedia untuk mengubah cara hidup anda? Mari kita mulakan!
Mengapa Anda Perlu Berhenti Merokok Sekarang?
Merokok telah lama dikaitkan dengan pelbagai risiko kesihatan.
Di Malaysia, tahukah anda bahawa merokok boleh menyebabkan banyak penyakit berbahaya dan kematian awal?
Kanser paru-paru, penyakit jantung dan strok ialah beberapa akibat serius akibat merokok yang telah diiktiraf oleh organisasi kesihatan di seluruh dunia.
Namun, apa yang sering tidak diperkatakan ialah bagaimana merokok menyumbang kepada penyakit kronik lain seperti hipertensi dan diabetes.
Menariknya, badan kita mampu menyembuhkan diri sendiri, dan faedah berhenti merokok boleh mula dirasai dalam masa 20 minit – tekanan darah dan degupan jantung menjadi normal.
Malah, dalam 20 tahun, paru-paru boleh pulih walaupun dari merokok lama!
Mari kita menyelam sedikit, boleh?
- Penampilan dan Bau: Tahukah anda merokok menyebabkan nafas dan pakaian anda berbau busuk? Ia juga boleh menyebabkan gigi mempunyai bintik kuning, kulit menjadi kusam dan berkedut, dan rambut gugur. Ingin kelihatan muda dan bertenaga? Berhenti merokok adalah jawapannya!
- Kesan kepada Kanak-kanak: Jika merokok berlaku dalam keluarga, kanak-kanak lebih cenderung untuk mencuba rokok. Tabiat buruk ini mudah menjadi ketagihan pada usia muda.
- Risiko Kanser: Tidak dapat dinafikan, merokok dan kanser paru-paru adalah kawan yang dahsyat. Selain itu, risiko kanser mulut, tekak, pankreas dan buah pinggang juga meningkat.
- Kesihatan Jantung: Sebatang rokok sudah cukup untuk menyebabkan kecederaan langsung pada saluran darah, seterusnya meningkatkan risiko penyakit jantung koronari.
- Ketagihan Nikotin: Nikotin dalam rokok menyukarkan untuk berhenti. Gejala penarikan diri seperti tidak sabar dan keinginan yang kuat untuk merokok pasti akan muncul. Tetapi, jangan risau, ini hanya sementara!
- Jarak Sosial: Tidak ramai yang selesa dengan perokok. Bau rokok sukar dihilangkan dan ia menghalau orang daripada mendekati anda.
Risiko Kesihatan Akibat Merokok di Malaysia
Merokok diketahui membawa kepada pelbagai penyakit kronik.
Data menunjukkan bahawa merokok adalah punca utama beberapa jenis kanser, bukan sahaja kanser paru-paru tetapi serta kanser mulut, tekak dan pankreas.
Malah, 9 daripada 10 kes kanser paru-paru berpunca daripada merokok!
Hati anda tidak terkecuali daripada bahaya ini. Merokok boleh menyumbat saluran darah dan meningkatkan risiko serangan jantung dan strok.
Kesan Buruk Rokok Terhadap Kehamilan dan Kesihatan Reproduktif
Adakah wanita hamil di sini?
Atau mungkin pasangan yang merancang untuk membawa anak?
Sedia maklum, merokok boleh memudaratkan kesuburan dan menyebabkan komplikasi semasa hamil.
Ibu yang merokok semasa hamil berisiko tinggi mengalami masalah seperti kehamilan luar rahim, kelahiran mati dan kelahiran pramatang.
Bayi yang terdedah kepada asap rokok juga berisiko mendapat Sindrom Kematian Bayi Mengejut (SIDS).
Kesan Merokok Terhadap Kesihatan Mulut, Kulit dan Gigi
Boleh kita katakan, merokok tidak menambah estetika. Adakah anda suka tersenyum? Bayangkan senyuman anda dengan gigi yang berubah warna dan nafas yang tidak segar.
Kulit juga cepat berkedut, kusam dan hilang keremajaan. Ini bukan hanya soal penampilan, tetapi ia juga merupakan tanda bahawa badan anda sedang bergelut dengan toksin yang diterima setiap kali anda menghirup rokok.
Masih belum terlambat untuk berhenti merokok sekarang. Faktanya jelas — merokok lebih mendatangkan kemudaratan daripada kebaikan.
Dengan berhenti merokok, anda mengurangkan risiko penyakit serius dan membuka pintu kepada kehidupan yang lebih sihat dan lebih panjang.
**Faedah Berhenti Merokok **
Merokok adalah tabiat yang sukar untuk ditinggalkan, tetapi faedah berhenti merokok untuk kesihatan dan gaya hidup anda tidak dapat ditandingi.
Di Malaysia, ramai perokok sedar tentang kesan buruk rokok, dan ramai yang ingin melakukan perubahan.
Daripada meningkatkan kesihatan jantung anda kepada meningkatkan gaya hidup anda, mari kita terokai beberapa sebab penting mengapa anda perlu mengambil langkah untuk berhenti merokok sekarang.
Bagaimana Berhenti Merokok Menyumbang kepada Pengurusan Berat Badan dan Gaya Hidup Lebih Sihat
Jika anda berhenti merokok, satu perubahan yang anda boleh jangkakan ialah keseimbangan berat badan yang lebih baik.
Tanpa nikotin yang meningkatkan metabolisme, badan anda akan bertindak balas secara normal terhadap kalori.
Bagi penggemar gim dan sesiapa sahaja yang mengutamakan kecergasan, berhenti merokok bermakna stamina yang lebih baik dan pemulihan otot yang cepat.
- Lebih tenaga: Membebaskan diri anda daripada ketagihan rokok meningkatkan tahap tenaga anda dan mengurangkan keletihan.
- Pilihan makanan yang lebih baik: Tanpa merokok, deria rasa anda akan pulih dan menjadikan pilihan makanan yang sihat lebih sedap.
- Pengurusan tekanan yang sihat: Dengan memilih kaedah baharu seperti senaman atau meditasi untuk mengurangkan tekanan, bukan sahaja kecergasan anda akan bertambah baik, tetapi juga kualiti hidup anda.
Meningkatkan Kesihatan Kardiovaskular Selepas Berhenti Merokok
Satu lagi aspek penting untuk kesihatan kita ialah jantung kita. Banyak kajian menunjukkan bagaimana merokok merosakkan kesihatan kardiovaskular.
Sejurus selepas anda berhenti:
- Tekanan darah mula menurun.
- Peredaran darah mula menjadi lebih baik.
- Risiko penyakit jantung koronari berkurangan separuh selepas setahun tidak merokok.
Setiap rokok yang anda hisap membantu saluran darah anda membaiki diri dan menghalang pembentukan plak yang boleh menyebabkan strok atau serangan jantung.
American Heart Association menyatakan bahawa perokok mempunyai risiko dua hingga empat kali lebih tinggi untuk mengalami penyakit jantung koronari berbanding bukan perokok.
Mengambil langkah untuk berhenti merokok bukan sahaja tentang memanjangkan hayat anda, tetapi juga tentang meningkatkan kualiti masa yang anda ada.
Anda akan mempunyai lebih banyak masa untuk menghargai detik-detik bersama keluarga dan rakan-rakan tanpa sekatan yang dibawa oleh merokok.
Jangan lupa, contoh positif yang anda tunjukkan akan membimbing orang yang anda sayangi ke arah gaya hidup yang lebih sihat juga.
Strategi Berhenti Merokok
Memahami batasan kesihatan merokok adalah penting, tetapi adakah anda tahu bagaimana untuk mula berhenti?
Mari dedahkan kedua-dua kaedah klinikal dan psikologi yang boleh membantu anda memutuskan hubungan anda dengan merokok.
Penggantian Nikotin dan Bantuan Perubatan untuk Berhenti Merokok
Apabila bercakap tentang cara berhenti merokok, penggantian nikotin seperti tampalan, gummi dan pop adalah penting.
Bantuan ini berfungsi dengan mengurangkan gejala penarikan nikotin, yang sering menjadi penghalang utama untuk berhenti.
Fakta menarik: adakah anda tahu bahawa kaedah ini boleh menggandakan peluang anda untuk berhenti merokok?
- Tampalan Nikotin: Letakkan tampalan setiap hari pada kulit anda untuk bekalan nikotin yang stabil.
- Nikotin Gum: Kunyah jika anda rasa ingin merokok.
- Nikotin Letupan: Apabila keinginan melanda, semburan cepat boleh mengurangkan keperluan.
Adalah penting untuk diingat bahawa, walaupun produk ini membantu dengan gejala penarikan diri, mereka harus menjadi sebahagian daripada pelan berhenti merokok yang lebih besar yang mungkin termasuk sokongan dan kaunseling.
Pandangan Psikologi Berhenti Merokok 'Cold Turkey'
Berhenti 'cold turkey' adalah apabila anda berhenti merokok secara tiba-tiba tanpa bantuan penggantian nikotin. Ini bergantung kepada kekuatan mental dan niat.
Walaupun agak mencabar, ada orang yang berjaya dengan cara ini.
Kisah mereka sering memberi inspirasi: seorang lelaki yang merokok selama 20 tahun berhenti dalam satu malam kerana asid kuat. Ini menunjukkan bahawa pencapaian mungkin unik untuk individu.
Walaupun tidak ada satu saiz yang sesuai untuk semua, berikut adalah beberapa sebab mengapa berhenti 'kalkun sejuk' mungkin merupakan pilihan yang baik:
- Anda tidak lagi bergantung kepada nikotin dalam apa cara sekalipun.
- Ia membawa perubahan mendadak dalam tabiat, yang boleh meningkatkan motivasi anda.
- Bebas daripada menggunakan produk gantian – tiada kos tambahan.
Walau bagaimanapun, psikologi mencadangkan pendekatan ini mungkin lebih mudah bagi mereka yang mempunyai rangkaian sokongan yang kuat dan kaedah mengatasi. Ini mungkin termasuk meditasi, senaman fizikal, atau kaunseling.
Kami tahu bahawa merokok mungkin mempunyai tanggapan negatif yang menyebabkan orang ramai menjauhkan diri daripada anda dan sesetengah orang tidak menyukai bau asap rokok.
Lebih teruk lagi, ia memudahkan anak-anak dalam keluarga untuk mula merokok.
Oleh itu, memilih kaedah yang sesuai untuk anda dan memulakan perjalanan berhenti merokok anda adalah langkah pertama dalam perjalanan untuk melindungi kesihatan anda, dan orang yang anda sayangi, daripada bencana – dan ini adalah sebab yang cukup mengapa anda harus berhenti merokok sekarang.
Kesan Asap Rokok Pasif Terhadap Kesihatan
Menghidu asap rokok orang lain bukan sahaja berbahaya, malah boleh menjadi punca kepada gejala sosial.
Adakah kamu tahu? Asap dari persekitaran ini boleh menyebabkan orang di sekeliling kita sakit. Bayangkan, adakah kita benar-benar ingin membiarkan anak-anak atau orang tersayang menghirup asap rokok kita?
Kesan kesihatan terdedah kepada asap rokok persekitaran agak serius. Ia boleh meningkatkan risiko penyakit jantung, kanser paru-paru, dan strok. Apa yang lebih menakjubkan ialah asap benteng ini tidak memilih mangsa, orang dewasa dan kanak-kanak boleh ditangkap.
Berhenti merokok bukan sahaja baik untuk diri sendiri tetapi juga untuk kebaikan orang lain.
Bagaimana? Pertama, anda mengurangkan risiko kesihatan untuk diri sendiri. Kedua, dengan menghapuskan asap rokok, anda menyediakan persekitaran yang lebih sihat untuk orang lain.
Mari kita fikirkan sejenak. Tidakkah kita gembira jika kita tahu bahawa langkah kita untuk berhenti merokok sebenarnya melindungi kesihatan orang yang kita sayangi?
Mungkin anda seorang yang sibuk mencari "cara memulihkan paru-paru anda selepas berhenti merokok" dan bimbang tentang kesan buruk merokok terhadap kesihatan anda.
Jawapannya di sini – sebenarnya, paru-paru boleh mula membaiki diri dalam tempoh 1 hingga 9 bulan selepas berhenti merokok. Menakjubkan, bukan?
Mengatasi Pengeluaran Nikotin dalam kalangan rakyat Malaysia
Berhenti daripada tabiat merokok mungkin merupakan salah satu cabaran terbesar yang akan dihadapi oleh perokok.
Satu soalan yang sering ditanya, "Apakah kesan penarikan nikotin dan bagaimana untuk menanganinya?"
Strategi Mampan untuk Mengatasi Keinginan dan Desakan
Berurusan dengan gejala penarikan nikotin bukanlah situasi yang buruk tetapi ia tidak mustahil untuk dilalui.
Pada dasarnya, berhenti merokok sekarang boleh menyelamatkan nyawa dan meningkatkan kualiti hidup — jadi, mengapa perlu menunggu?
Fikirkan sejenak:
- Mengapa anda perlu berhenti merokok serta-merta? Risiko penyakit serius seperti kanser paru-paru, sakit jantung dan angina adalah lebih tinggi dengan tabiat merokok.
- Berhenti merokok memberi faedah apa? Kulit berseri, nafas lebih segar, dan tenaga yang banyak boleh menjadi milik anda!
Jadi, bagaimana kita boleh mengatasi sindrom penarikan nikotin? Berikut adalah beberapa strategi yang boleh anda gunakan:
- Ketahui Punca: Fahami apa yang mencetuskan keinginan anda untuk merokok dan elakkan situasi ini.
- Ganti dengan Aktiviti Positif: Senaman, meditasi atau hobi baharu boleh membantu mengalihkan fikiran anda daripada nikotin.
- Bantuan Penggantian Nikotin (NRT): Gunakan produk seperti gusi nikotin, patch atau penitis yang [mungkin membantu](https://smokefree.gov/tools-tips/how-to-quit/using- nikotin-penggantian-terapi) mengurangkan keinginan untuk merokok.
- Dapatkan Sokongan: Sertai kumpulan sokongan atau ajak rakan untuk menyertai anda dalam perjalanan berhenti merokok ini.
- Bijak dengan makanan: Elakkan makanan dan minuman yang boleh meningkatkan keinginan untuk merokok, seperti kafein.
- Sediakan Pelan: Mewujudkan rancangan untuk menangani keinginan yang kuat boleh membuat perubahan besar.
Faedah Sepanjang Generasi Jika Seseorang Berhenti Merokok
Tahukah anda, jika seseorang dalam keluarga mengambil langkah penting untuk berhenti merokok, impak positifnya melampaui mereka sahaja?
Ya, memang benar! Setiap batang rokok yang tidak dihisap bukan sahaja membantu perokok itu sendiri malah membawa manfaat kesihatan yang meluas kepada seisi keluarga.
Mari kita selami bagaimana keluarga boleh menikmati kesejahteraan yang lebih baik melalui keputusan berhenti merokok ini:
- Kurang Risiko Penyakit Kronik: Merokok diketahui boleh menyebabkan pelbagai penyakit seperti kanser, jantung dan strok. Dengan berhenti merokok, risiko penyakit berbahaya ini dapat dikurangkan, memberi manfaat kepada semua orang dalam isi rumah.
- Melindungi Kanak-kanak daripada Merokok Awal: Statistik menunjukkan bahawa kanak-kanak yang terdedah kepada tabiat merokok orang dewasa di sekeliling mereka lebih cenderung untuk mencuba merokok. Berhenti merokok boleh menamatkan kitaran.
- Belajar Melalui Contoh: Jika anda seorang ibu atau bapa yang merokok, berhenti merokok mengajar anak-anak anda nilai-nilai seperti kuasa kehendak dan kepentingan untuk kekal sihat.
- Kualiti Udara yang Lebih Baik di Rumah: Penghapusan asap rokok di rumah bermakna semua orang boleh bernafas dengan lebih gembira. Ini amat penting bagi ahli keluarga yang menghidap asma atau penyakit pernafasan lain.
- Lebih Estetika dan Bau: Rumah bebas asap rokok bermakna lebih sedikit bau yang tidak menyenangkan, serta kotoran pada dinding dan perabot. Anda dan keluarga anda juga akan menikmati kediaman yang lebih segar.
- Emosi Lebih Positif: Ketegangan dan tekanan yang dikaitkan dengan keinginan untuk merokok selalunya boleh berakhir dengan konflik keluarga. Dengan berhenti merokok, mood anda akan bertambah baik, seterusnya mewujudkan suasana rumah yang lebih harmoni.
- Jimat Belanja: Tidak perlu dikatakan, rokok mahal! Wang yang anda simpan dengan berhenti merokok boleh digunakan untuk keperluan keluarga atau simpanan untuk pendidikan anak-anak anda.
- Penurunan Berat Badan Seimbang dan Gaya Hidup Sihat: Ramai orang bimbang berat badan bertambah selepas berhenti merokok. Walau bagaimanapun, ini adalah kebimbangan yang tidak perlu kerana ramai orang mendapati mereka lebih cenderung untuk mematuhi diet dan senaman mereka selepas berhenti, yang bukan sahaja baik untuk berat badan mereka tetapi juga untuk kesihatan umum mereka.
Fungsi Paru-paru dan Kecergasan Keseluruhan Selepas Berhenti Merokok
Rokok bukan sahaja merosakkan paru-paru, tetapi juga mengganggu deria kita.
Bagaimana, anda bertanya?
Bayangkan aroma kopi pagi yang kaya atau hilang rasa pedas nasi lemak!
Tetapi berita baiknya, jika anda berhenti merokok, deria rasa dan bau anda akan mula pulih.
Ini bermakna makanan itu lebih enak dan dunia nampaknya penuh dengan bau baru!
Berhenti merokok boleh menjadikan aktiviti fizikal kurang memenatkan.
Ujian menunjukkan paru-paru anda akan mula menjadi ketat dan sihat, dan dalam masa beberapa minggu, anda akan mula boleh berjalan, berlari, atau melakukan aktiviti fizikal lain tanpa sesak nafas. Ini semua kerana oksigen memasuki aliran darah dan otot anda dengan lebih mudah.
Tidak pasti lagi? Dengan berhenti merokok, anda juga mengurangkan risiko kanser paru-paru, bronkitis kronik, dan emfisema.
Malah, kajian menunjukkan selepas berhenti merokok selama 1 tahun, risiko anda untuk penyakit jantung koronari adalah separuh daripada seorang perokok!
Dan ia tidak berhenti di situ, dalam tempoh 10 tahun, risiko kematian akibat kanser paru-paru menurun separuh.
Tetapi jangan lupa, perubahan ini tidak datang dengan sekelip mata. Paru-paru boleh pulih, tetapi rawatan bergantung pada berapa lama anda merokok dan berapa banyak.
Sesetengah orang mungkin melihat peningkatan dalam beberapa minggu, manakala yang lain mungkin mengambil masa bertahun-tahun.
Walau bagaimanapun, setiap rokok yang anda tidak nyalakan bermakna anda selangkah lebih dekat kepada kesihatan yang lebih baik.
Dan ingat, berhenti merokok boleh menjadi sukar kerana nikotin adalah ketagihan.
Walau bagaimanapun, bantuan di hujung jari anda! Kerana terapi penggantian nikotin dan ubat-ubatan lain boleh mengurangkan gejala penarikan diri supaya anda boleh memberi tumpuan kepada pemulihan anda.
Semua maklumat ini adalah berdasarkan pengalaman, penyelidikan dan kajian yang sah. Kenapa tunggu lagi?
Untuk menjadi sihat dan menikmati kehidupan sepenuhnya, berhenti merokok adalah langkah pertama yang mesti dilakukan.
Kesimpulan
Merokok adalah berbahaya, tetapi adakah anda tahu betapa besarnya perbezaan yang akan berlaku jika kita berhenti?
Kita lihat risiko penyakit seperti kanser dan sakit jantung boleh berkurangan. Malah, wanita hamil dan bayi mereka juga jauh lebih sihat. Mulut, kulit dan gigi anda juga akan mendapat manfaat.
Berhenti merokok sekali lagi membantu kita menguruskan berat badan dan meningkatkan kesihatan jantung. Tetapi, berhenti merokok bukan mudah tanpa bantuan. Kaedah penggantian nikotin dan sokongan psikologi boleh membantu.
Dan jangan lupa tentang kesan asap rokok kepada orang lain — kita semua bertanggungjawab ke atas kesihatan masyarakat. Dengan sumber dan alatan digital yang betul, kita boleh mengatasi gejala penarikan nikotin, dan ahli keluarga kita akan menikmati kehidupan yang lebih baik.
Akhir sekali, penggunaan vape, seperti peranti pod tertutup, mungkin merupakan langkah pertama ke arah yang lebih baik, memberikan alternatif yang lebih selamat dan boleh disesuaikan kepada rokok tradisional.
Rujukan
- American Cancer Society. (Tarikh tidak dinyatakan). "Health Risks of Smoking Tobacco." Diakses dari https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/tobacco/health-risks-of-tobacco/health-risks-of-smoking-tobacco.html
- PubMed Central. (2014). "Asap Kedua: Fakta, Risiko Kesehatan, dan Strategi Pencegahan." Diakses dari https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3927319/
- PubMed Central. (2019). "Paparan Terhadap Asap Ketiga dalam Kalangan Kanak-Kanak: Kajian Sistematik Meta." Diakses dari https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6659615/
- PubMed Central. (2009). "Perbandingan Senyawa Asap Rokok Generasi Pertama, Kedua, dan Ketiga di Dalam Peringkat Udara dan Permukaan Yang Berbeza: Pengukuran dan Implikasi." Diakses dari https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2733016/
- PubMed Central. (2017). "Pengaruh Asap Ketiga terhadap Kualiti Udara Dalam Rumah Tangga: Satu Kajian Kes di Malaysia." Diakses dari https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5329949/
- American Lung Association. (2020). "Thirdhand Smoke: What It Is and How to Protect Your Family." Diakses dari https://www.lung.org/blog/thirdhand-smoke-what-is-it-how-to-protect-your-family
- Centers for Disease Control and Prevention. (Tarikh tidak dinyatakan). "Vital Signs: The Impact of Tobacco-Related Cancers." Diakses dari https://www.cdc.gov/vitalsigns/cancerandtobacco/index.html
- American Lung Association. (2020). "Thirdhand Smoke: What Are the Dangers?" Diakses dari https://www.lung.org/blog/thirdhand-smoke-dangers
- American Cancer Society. (2020). "Thirdhand Smoke: What It Is and How to Limit Exposure." Diakses dari https://www.cancer.org/latest-news/thirdhand-smoke-what-it-is-and-how-to-limit-exposure.html
- National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion. (2019). "The Dangers of Thirdhand Smoke." Diakses dari https://www.cdc.gov/tobacco/basic\_information/third-hand-smoke/index.html
- World Health Organization. (2019). "Thirdhand Smoke: What It Is and How to Mitigate Exposure." Retrieved from https://www.who.int/news-room/q-a-detail/thirdhand-smoke-what-it-is-and-how-to-mitigate-exposure
- World Health Organization (WHO). (2020). "Tobacco and waterpipe use increases the risk of suffering from COVID-19." Retrieved from https://www.who.int/news-room/detail/09-07-2020-tobacco-and-waterpipe-use-increases-the-risk-of-suffering-from-covid-19
- World Health Organization. (2021). "Tobacco – Key Facts." Diakses dari https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco
- Medical News Today. (2021). "Thirdhand Smoke: What Is It and How to Get Rid of It." Diakses dari https://www.medicalnewstoday.com/articles/third-hand-smoke
- World Health Organization (2021). "Tobacco – Key Facts." Diakses dari https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco